Кері қайту
Тамыз науқаны! «Паразитоздар» профилі 2025 жылғы 1-31 тамыз аралығында
Паразиттер сіздің ағзаңызда жылдар бойы өмір сүріп, сізді іштен бұзуы мүмкін
Профиль құрамы:
- Аскаридоз IgG
- Эхинококкоз IgG
- Лямблиоз IgА
- Лямблиоз IgМ
- Лямблиоз IgG
- Описторхоз IgМ
- Описторхоз IgG
- Токсокароз IgG
- Трихинеллез IgG
Бөлек-бөлек бағасы: 25 600 тг.
Науқан бойынша бағасы: 13 300 тг.
Қолыңызды жиі жумайсыз ба? Бала тырнағын тістелей ме? Кәуап пен сушиді жақсы көресіз бе? Бір қарағаннан зиянсыз болып көрінетін әдеттер паразиттер тудыратын ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін. Ересектерде, балаларда сияқты, гельминттер де жиі кездеседі және жиі байқалмайды, денсаулықты іштен бұзады. Бауыр, өкпе, жүрек, ми және тіпті көз паразиттерден зардап шегеді.
Паразиттік аурулар көбінесе белгілерсіз немесе спецификалық емес белгілермен өтеді, сондықтан дәл анықтау үшін зертханалық диагностика талап етіледі.
Құрттар (гельминттер) - адам ағзасында: ішекте, бауырда, өкпеде, бұлшықеттерде және тіпті мида өмір сүре алатын паразиттік құрттар. Олардың кейбіреулерінің мөлшері микроскопиялық, басқаларының өлшемі ондаған сантиметрге дейін жетеді. Олардың барлығы адам ресурстарының есебінен тіршілік етеді: қоректенеді, көбейеді және іштен улайды.
Гельминттер үш негізгі даму кезеңінен өтеді - жұмыртқа, дернәсіл және ересек дара (жыныстық жетілген). Гельминтоздың бірнеше түрі бар:
- Геогельминтоздар - даму үшін аралық иесін қажет етпейтін паразиттік аурулар. Адам ағзасынан шыққаннан кейін жұмыртқалар немесе дернәсілдер топыраққа түседі, онда олар келесі кезеңге дейін жетіледі.
- Биогельминтоздар - паразит аралық иесінің міндетті қатысуымен дамитын гельминтикалық инвазиялар. Бұл жануарлар, балықтар, ұлулар, жәндіктер немесе басқа ағзалар болуы мүмкін.
- Контагиозды гельминтоздар - жұқпа адамнан адамға тікелей пайда болатын аурулар, паразиттің сыртқы ортада немесе аралық тасымалдаушыда дамуын қажет етпейді. Мұндай жұқпалар күнделікті өмірде, әсіресе жеке гигиена сақталмаған жағдайда, оңай жұқтырылады.
Аскаридалар
Аскаридоз ауруын тудыратын дөңгелек құрттар-паразиттер. Жұқтырудың негізгі жолы - тамақ арқылы: топырақпен жетілген дөңгелек құрт жұмыртқалары көкөністердің, жемістердің және шөптердің бетіне түседі. Егер жеткіліксіз өңделсе, өнімдер жұқпа көзіне айналады - жұтылған жұмыртқалар ішекке жетіп, паразиттің даму циклін бастайды.
Аскаридоз екі кезеңмен өтеді: көші-қон және ішек.
Көші-қон кезеңі жұмыртқалардың ағзаға ену сәтінен басталады. Олардан дернәсілдер шығады, олар қан мен лимфа ағымымен әртүрлі мүшелер мен тіндерде қозғалады. Бұл кезең дернәсілдер ішекке қайта енген кезде аяқталады. Көші-қон процесінде олар метаболиттерді - аллергия мен интоксикация белгілерін тудыруы мүмкін қалдықтарды қанға шығарады.
Көші-қон кезеңінің ықтимал көріністері:
- жалпы әлсіздік, сырқаттық;
- температураның көтерілуі (37–39°C дейін);
- іштің ауыруы, жүрек айнуы, үлкен дәреттің бұзылуы;
- тері бөртпесі;
- жөтел, тұншығу ұстамалары (тыныс алу жолдары зақымдалған жағдайда).
Ішек фазасы жетілген дөңгелек құрттардың аш ішекте орналасуымен, сонда қоныстанып, көбеюімен сипатталады.
Ішек фазасының белгілері мыналарды қамтуы мүмкін:
- іштің ауыруы және ауырлық сезімі;
- қыжыл, кекіру;
- тез шаршау, ұйқының бұзылуы;
- бастың ауруы, бастың айналуы.
Эхинококкоз
Echinococcus тұқымдасының таспа құрт дернәсілдері тудыратын созылмалы паразиттік ауру. Ауыр асқыну қаупімен бауырдың, өкпенің және басқа мүшелердің зақымдануымен сипатталады - мүгедектіктен өлімге дейін.
Көбінесе жұқпа паразиттің аралық иелері болып табылатын жануарлармен байланыс арқылы жұғады. Паразит жұмыртқалары адам ағзасына ауыз арқылы жуылмаған қолдан, сумен немесе тамақпен енеді.
Эхинококкоздың негізгі қоздырғыштары:
- Echinococcus granulosus - жылауық нысанды тудырады. Бауыр мен өкпеге жиі әсер етеді.
- Echinococcus multilocularis - альвеолярлық нысанды тудырады (альвеококкоз). Агрессивті, бауырда бірнеше ұсақ жылауықпен сүйемелденеді.
- Echinococcus vogeli - бауыр мен өкпеде көп камералы жылауықтар түзеді.
- Echinococcus oligarthrus - өте сирек, жалғыз жылауықты тудырады.
Белгілері:
Жалпы көріністер (ерте кезең):
- созылмалы шаршағыштық;
- бастың ауруы;
- жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуі;
- тері бөртпесі;
- температура (38°C дейін).
Бауыр эхинококкозы
Кезең-кезеңмен өтеді
1-кезең: белгілерсіз. Жылауық қалыптасады.
2-кезең:
- тәбеттің төмендеуі;
- қуырылған және ащы тағамдарға төзімсіздік;
- салмақ жоғалту;
- іштің жоғарғы бөлігіндегі ауырсыну;
- жүректің айнуы, құсу, диарея.
3-кезең:
- дамушы асқынулар
- жылауықтың жарылуы және паразиттердің таралуы;
- сарғаю, терінің қышуы;
- несептің күңгірттенуі (шай түсіне дейін);
- көкбауырдың ұлғаюы, асцит (іштегі сұйықтық);
- ентігу, жүрек ауруы, гипоксия.
Өкпе эхинококкозы
Паразит тыныс алу жүйесіне енген кезде дамиды.
Ерте белгілері:
- жөтел;
- ентігу.
Кеш көріністер:
- кеудедегі ауырсыну;
- қақырықтағы қан (туберкулезге немесе қатерлі ісікке ұқсауы мүмкін);
- жылауықтың жарылуы және паразиттердің қанға ену қаупі.
Лямблиоз
Лямблиоз (жиардиаз) - адамның аш ішегінде өмір сүретін қарапайым паразиттер-лямблия тудыратын жұқпа.
Тіршілік нысандары:
- Трофозоит - белсенді нысан, ішекте көбейеді. Сыртқы ортада тез өледі.
- Циста - тығыз қабықпен тұрақты нысан. Суда тіршілік етеді, хлор мен УК-сәулеленуге төзімді, қатыруға және 50°C дейін қыздыруға шыдайды, бірақ қайнату кезінде бұзылады.
Негізгі жұқтыру жолы - ластанған су арқылы: су қоймаларында шомылу кезінде ішу немесе кездейсоқ жұту кезінде.
Белгілері:
Лямблиозды басқа асқазан-ішек ауруларымен оңай шатастыруға болады, өйткені белгілер спецификалық емес. Көбінесе жұқпа белгілерсіз өтеді.
Ең типтік көріністер:
- жағымсыз иіспен жиі сұйық үлкен дәретке бару;
- кіндік аймағындағы ауырсыну;
- метеоризм, кекіру;
- тәбеттің төмендеуі, жүректің айнуы
- тері бөртпелері.
Описторхоз
Өт жолдары, өт қабы және ұйқы безі түтіктері әсер ететін паразиттік ауру. Қоздырғыштар - жұқтырған балықты тұтыну арқылы адам ағзасына енетін Opisthorchis тұқымдасының жалпақ құрттары (трематодтары).
Қалай жұғады?
Паразиттердің аралық иелері - тұщы су ұлулары, содан кейін балық (әсіресе сазан тұқымдасы). Адамға термиялық өңделмеген немесе ысталған балықты жеген кезде жұғады.
Қазақстанда мекендейтін қоздырғыш түрі:
- Opisthorchis felineus arvicola - Шідерті өзенінің бассейні.
Белгілері
Инкубациялық кезең - 2-3 апта. Ауру күрт, улану белгілерімен басталады:
- Температура - 37,5-39°C,
- Әлсіздік, қалтырау, тершеңдік, тәбеттің төмендеуі;
- Бұлшықеттер мен буындардағы ауырсыну;
- Бөртпе;
- Оң жақ қабырға астындағы ауырсыну - сыздап немесе жанғыш, жауырынға дейін берілуі мүмкін;
- Терінің сарғаюы және қышуы;
- Жүректің айнуы, құсу, қыжыл
Ауыр жағдайларда жедел аллергиялық реакциялар болуы мүмкін: Лайелл, Стивенс-Джонсон синдромы, миокардит, Квинке ісігі.
Токсокароз
Toxocara Canis дөңгелек құрт дернәсілдері тудыратын паразиттік жұқпа. Көп жағдайда ауру белгілерсіз өтеді, бірақ ауыр жағдайларда көзге, миға, өкпеге және басқа мүшелерге әсер етуі мүмкін.
Қалай жұғады?
Ересек құрттар иттердің, мысықтардың, түлкілердің ішектерінде мекендейді. Адам ағзасына тек жұмыртқалар енеді, олардан дернәсілдер шығады - олар ересек дараға айналмайды, бірақ ағзада қозғалуы мүмкін, бұл қабынуды тудырады.
Өмірлік циклі:
- Жұмыртқа - тұрақты нысан. Көзге көрінбейді, лас қолмен немесе өнімдермен бірге оңай жұтылады.
- Дернәсіл - белсенді кезең, ағза бойынша қоныс аударады.
- Ересек дара - тек жануарларда ғана дамиды.
Жұқтыру жолдары
- Ластанған топырақпен жанасу (көбінесе ойын алаңдарында және көкөніс бақшасында);
- Жануарлармен ойнау;
- Жуылмаған көкөністер мен жемістерді тұтыну;
- Жеке гигиенаны сақтамау.
Балаларға жиі жұғады
Белгілері
Көбінесе ауру байқалмайды. Айқын түрінде белгілер иммунитетке және дернәсілдердің санына байланысты болады.
Ересектерде:
- шаршау, тәбеттің төмендеуі;
- температура, жөтел;
- іштің ауыруы, есекжем;
- құрысулар (сирек).
Балаларда:
- жөтел, ұйқының бұзылуы;
- бастың ауруы.
Токсокароздың асқынуы
- Офтальмотоксокароз (көздің зақымдануы) - көру қабілетінің нашарлауы, қызару, "ақ" қарашық. Соқырлыққа әкелуі мүмкін.
- Пневмония және бронхит - тыныс алудың қиындауы, жөтел, кеудедегі ауырсыну.
- Бронх демікпесі - дернәсілдерге аллергияға байланысты тұншығу ұстамалары.
- Миокардит - жүрек бұлшықетінің қабынуы, кеуде ауыруы, тахикардия.
- Менингит, менингоэнцефалит - жоғары температура, құсу, бастың ауруы.
- Абсцестер - мүшелердегі іріңді қабыну, 41°C дейінгі қызба.
Трихинеллез
Трихинеллалар-жіп тәрізді нематодтар тудыратын жедел паразиттік ауру. Адам ағзасында ересек даралар ішекте, ал дернәсілдер бұлшықеттерде паразиттік тіршілік етеді.
Негізгі жұқтыру жолы - тағамдық. Көзі - трихинелла дернәсілдерімен ластанған ет. Шошқа, жабайы қабан, аю, бұлан және басқа да аңдар етінен, термиялық өңдеуден өтпеген тағамдар әсіресе қауіпті болып табылады.
Ауру нысандары
Ағым бойынша:
- Типтік - барлық тән белгілер дамиды.
- Аборттық - жеңіл белгілермен шектеледі (әлсіздік, іштің ауыруы, диарея).
- Белгілерсіз - клиникалық көріністер жоқ.
Ауырлық бойынша:
- Жеңіл - субфебрильді температура, бұлшықеттердегі әлсіз ауырсыну.
- Орташа - 39°C дейінгі қызба, беттің ісінуі, айқын миалгия.
- Ауыр - жоғары температура (2 аптаға дейін), жаппай ісіну, бұлшықеттің қатты ауыруы, қимылды шектеу.
Белгілері
Инкубациялық кезең - 5 күннен бірнеше аптаға дейін. Ауру жедел немесе продромальды белгілерден басталады.
Негізгі көріністер:
- Бұлшықет ауруы - әсіресе аяқтарда, шайнайтын, көз қимылдау бұлшықеттерінде. Ауырсыну қозғалыс кезінде күшейе түседі және қимылсыздыққа әкелуі мүмкін.
- Беттің ісуі - тән сыртқы белгі, әсіресе ауыр ағым кезінде.
- Әлсіздік және бастың ауруы - жалпы интоксикацияның нәтижесі.
Жөтел - аллергиялық сипатты, кейде қан аралас.