Қандағы 17-ОН прогестерон (хроматография)
17-гидроксипрогестерон (17-ОН прогестерон) - бүйрек үсті безі қыртысы түзетін және прогестеронға ұқсас заттың туындысы болып табылатын биологиялық белсенді гормон. Биосинтез үдерісінде ол эндогенді стероидтер: глюкокортикоидты гормондар (кортизолды қоса алғанда), минералокортикоидтар (альдостерон сияқты) және жыныстық гормондар - андрогендер, сондай-ақ эстрогендер жасау үшін белсенділігі төмен бастамашы рөл атқарады. Бұл көрсеткіш бүйрек үсті безі функцияларының туа біткен бұзылулары мен әйелдердің репродуктивті мүшелеріндегі эстрогендік гормондар синтезінің бұзылулары кезінде маңызды диагностикалық белгі болып табылады.
Кортизолдың пайда болуы ерекше ферменттік кешендердің қатысуын талап етеді. Бұл ферменттердің ақаулары немесе белсенділігінің бұзылуы кезінде кортизолдың өзінің де, оның ағзадағы бастамашыларының да аномалды жиналуына әкеледі. Атап айтқанда, қандағы 17-гидроксипрогестерон деңгейі едәуір артады. Бұл гормонның артық мөлшері бүйрек үсті безіндегі андрогендердің жоғары түзілуіне әкеледі.
Деңгейдің ұлғаюы келесі жағдайларда болуы мүмкін:
- бүйрек үсті безі қыртысының туа біткен гиперплазиясы;
- гирсутизм;
- бедеулік және етеккір циклінің бұзылуы;
- көпжылауық аналық бездер синдромы;
- кейбір дәрілік препараттарды (кортикостероидтар және преоральдық контрацептивтер) қабылдау).
Деңгейдің төмендеуі келесі жағдайларда болуы мүмкін:
- ерлерде псевдогермафродитизм;
- Аддисон ауруы.