Жүрек-тамыр аурулары бойынша Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы: фактілер мен ұсыныстар
Соңғы жылдары әлем заманауи кумирлердің, кино және шоу-бизнес жұлдыздарының өмірден өткені жайлы естіп шошынды. Көбінесе қайғылы жағдайдың себебі - жүрек ұстамасы, алдын ала ештеңе байқалмаған секілді, өйткені атақты адамдардың айтуынша, жүрекке ешқандай шағымдары болмаған.
Осындай оқиғаларды ескере отырып, жүрек-қантамыр жүйесі ауруларының мәселесі бұрынғыдан да өзекті болып табылады: көптеген адамдар «шынымен мұндай қайғылы оқиғаны болдырмау мүмкін емес пе?» деген сұрақ қояды.
Біздің мақалада біз бұл тақырыпты Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы тұрғысынан егжей-тегжейлі қарастырып, мүмкіндігінше көп адамдарға ауыр жүрек-қан тамырлары ауруларының даму қаупін азайту үшін не істеу керектігі туралы хабардар еткіміз келеді..
Негізгі фактілер
-
Жүрек-қантамыр аурулары (ЖҚА) дүние жүзінде өлімнің басты себебі болып табылады: жыл сайын басқа ешбір себеп ЖҚА сияқты көп өлімге әкелмейді
-
2012 жылы ЖҚА-дан шамамен 17,5 миллион адам қайтыс болды, бұл дүние жүзіндегі барлық өлімнің 31% құрады. Оның ішінде 7,4 миллион адам жүректің ишемиялық ауруынан, 6,7 миллион адам инсульттан қайтыс болды.
-
70 жасқа дейінгі жұқпалы емес аурулардан болатын 16 миллион өлімнің 82%-ы табысы төмен және орташа елдерде, ал 37%-ы ЖҚА-дан болады.
-
Халыққа негізделген стратегиялар арқылы темекі тұтыну, дұрыс емес тамақтану және семіздік, физикалық белсенділік және алкогольді шектен тыс пайдалану сияқты қауіп факторларын шешу арқылы жүрек-қан тамырлары ауруларының көпшілігін болдырмауға болады.
-
ЖҚА қаупі бар немесе ауруға ұшырау қаупі жоғары адамдар (жоғары қан қысымы, қант диабеті, гиперлипидемия немесе бұрыннан дамыған ауру сияқты бір немесе бірнеше қауіп факторларының болуына байланысты), кеңес беру және қажет болған жағдайда дәрі-дәрмек арқылы ерте анықтауды және көмекті қажет етеді.
Жүрек-қан-тамырлары ауруы деген не?
Жүрек қантамыр аурулары - бұл жүрек және қан тамырлары ауруларының тобы, оларға мыналар кіреді:
-
Жүректің ишемиялық ауруы (ЖИА) – жүрек бұлшықетін қанмен қамтамасыз ететін қан тамырларының ауруы.
-
Ми қан тамырларының ауруы - миды қанмен қамтамасыз ететін қан тамырларының ауруы.
-
Перифериялық артерия ауруы - қолдар мен аяқтарды қанмен қамтамасыз ететін қан тамырларының ауруы;
-
Ревмокардит - стрептококк бактерияларынан туындаған ревматикалық шабуыл нәтижесінде жүрек бұлшықеті мен жүрек қақпақшаларының зақымдануы;
-
Жүректің туа біткен ақауы – жүрек құрылымының туғаннан бері қалыптасқан деформациясы;
-
Терең вена тромбозы және өкпе эмболиясы - аяқтың веналарында ұйыған қанның пайда болуы, олар орнын ауыстырып, жүрек пен өкпеге қарай жылжи алады.
Инфаркт мен инсульт әдетте өткір аурулар болып табылады және ең алдымен қанның жүрекке немесе миға ағуына кедергі келтіретін қан тамырларының бітелуінен туындайды. Мұның ең көп таралған себебі - жүрекке немесе миға қан беретін қан тамырларының ішкі қабырғаларында майлы шөгінділердің пайда болуы. Мидағы қан тамырларынан немесе қан ұйығыштарынан қан кету де инсультті тудыруы мүмкін. Миокард инфарктісі мен инсульт әдетте темекі тұтыну, дұрыс тамақтанбау және семіздік, физикалық белсенділік пен алкогольді шектен тыс пайдалану, жоғары қан қысымы, қант диабеті және гиперлипидемия сияқты қауіп факторларының жиынтығынан туындайды.
Жүрек-қан тамырлары ауруларының қауіп факторлары қандай?
Жүрек ауруы мен инсульттің негізгі қауіп факторлары:
-
дұрыс тамақтанбау
-
физикалық белсенділіктің төмендігі
-
табакты тұтыну
-
маскүнемдік
ЖҚА үшін басқа анықтаушы факторлар: стресс және тұқым қуалайтын факторлар.
Мінез-құлық қауіп факторларының адамға әсері келесі түрде көрінуі мүмкін:
-
қан қысымының жоғарылауы
-
қандағы глюкоза мөлшерінің көбеюі
-
қандағы липидтердің мөлшерінің көбеюі
-
артық салмақ және семіздік
Жүрек-қан тамырлары ауруларының даму қаупін азайту үшін не істеу керек?
Темекі шегуден бас тарту, тұзды тұтынуды азайту, жемістер мен көкөністерді тұтыну, тұрақты физикалық белсенділік және алкогольді шектен тыс пайдаланудан аулақ болу жүрек-қан тамырлары ауруларының даму қаупін төмендететіні дәлелденді. Сонымен қатар, қант диабеті, жоғары қан қысымы және липид деңгейі жоғары адамдарда жүрек соғысы мен инсульттің алдын алуда ЖҚА қаупін азайту үшін дәрілік терапия қажет болуы мүмкін.
Скринингтік тексерулер әртүрлі кезеңдерде ЖҚА анықтауға ықпал ететін және белсенді емдеу мен алдын алуды ынталандыратын негізгі факторлардың бірі болып табылады ЖҚА скринингі мыналарды қамтиды:
-
Кардиограмма
-
Жүректің ультрадыбыстық зерттеуі (ЭХО-КГ)
-
Зертханалық диагностика
Зертханалық диагностикаға ерекше назар аударылады, өйткені дәл осы қан тамырлары мен жүректің жағдайына объективті баға бере алады "ОЛИМП" КДЗ мамандары «КАРДИОРИСК» диагностикалық профилін әзірледі, ол 3 кіші түрге бөлінеді: «стандартты», «толық» және «кеңейтілген».
«Стандартты» түрі жүрек ақаулары жоқ 35-45 жас аралығындағы емделушілерге ұсынылады.
«Толық» түрі ЖҚА белгілері бар 45 жасқа дейінгі жас тобына, сондай-ақ 45 жастан асқан науқастарға сәйкес келеді.
«Кеңейтілген» түрінде ақпараттың мазмұны мол және жүрегіне шағымдары бар кез-келген науқастарға сәйкес келеді.
Назар аударыңыз! Тек 19-31 мамыр аралығында аталған профильдер үшін «ОЛИИМП» КДЗ желісінің барлық емдеу бөлмелерінде 50%-ға дейін жеңілдік қарастырылған!
Қорытындылай келе, жүрегіміздің саулығы тек өз қолымызда екенін айта кеткен жөн Оны мүмкіндігінше ұзақ сақтау өзімздің мүддеміз үшін ғана, әрі өзіміздің қолымызда және бұл үшін барлық қажетті жағдайлар жасалған!
Ақпарат ДДСҰ 2015 жылғы қаңтардағы №317 ақпараттық бюллетень негізінде дайындалды.