Қандағы Дегидроэпиандростерон (ДГЭА) (хроматография)
Дегидроэпиандростерон немесе ДГЭА - екі жыныстағы андрогендердің де, эстрогендердің де негізгі алғышарты. Нормада бұл гормон екі жыныстың да ағзаларында, бірақ әртүрлі концентрацияда бар. Өзінің көпжақтылығының есебінен ДГЭА маңызды функцияларды орындайды: антиоксидантты қалқанды нығайтады, когнитивтік қабілеттерді (есте сақтау), эмоционалдық тұрақтылықты және стресске төзімділікті дамытуды ынталандырады, сондай-ақ ауырсыну реакцияларын реттеуге қатысады. Бұл үдерістер гормондық теңгерімге және биологиялық белсенді қосылыстарға әсер ету арқылы жүзеге асырылады.
Иммунитет жүйесінде ДГЭА орталық рөл атқарады: иммуномодуляциялық факторларды синтездейді, ағзаның оңтайлы жұмыс істеуін қамтамасыз ете отырып, метаболикалық үдерістерді (әсіресе көмірсутек алмасуын) бақылайды. Гормонның негізгі миссиясы жыныстық гормондар - андрогендер мен эстрогендерді өндіру болып табылады, бұл жыныстық белгілерге, либидоға, екі жыныстағы репродуктивтік жүйенің денсаулығына тікелей әсер етеді.
Ерлер үшін ДГЭА шәуеттердің сапасына әсер етеді; әйелдер үшін - етеккір циклін реттейді және кейінгі құрсақ көтерумен сәтті ұрықтануға ықпал етеді. Бұл гормон секрециясының жоғары деңгейі бүйрек үсті бездерінде андрогендердің артық өндірілгенін көрсетеді, ал ДГЭА-ның көп бөлігі оның сульфатты түріне (ДГЭА-сульфат) айналады.
ДГЭА жоғары секрециясы:
- Бүйрек үсті бездерінің жұмысындағы патологиялар - гиперандрогения жағдайы туралы белгі бере алады.
- Гормонның көп бөлігі көптеген физиологиялық үдерістерге белсенді қатысатын дегидроэпиандростерон сульфатына (ДГЭА-S) айналады.
Деңгейдің ұлғаюы келесі жағдайларда болуы мүмкін:
- бүйрек үсті бездерін вирилизациялайтын аденома немесе карцинома;
- эктопиялық АКТГ-өндіретін ісіктер;
- 21-гидроксилаза және 3 β -гидроксистероиддегидрогеназа тапшылығы;
- адреногениталды синдром;
- көпжылауықты аналық бездер синдромы;
- Кушинг ауруы;
- гирсутизм, әйелдердегі акне.
Деңгейдің төмендеуі келесі жағдайларда болуы мүмкін:
- бүйрек үсті бездерінің гипофункциясы;
- жыныстық жетілудің кідіруі;
- глюкокортикоидтарды, преоралдық контрацептивтерді қабылдау