Қызылша. ПТР әдісімен вирус РНҚ-сын анықтау
Қызылша - бұл өте жұқпалы жедел вирустық ауру, ол ауа-тамшылы жолмен таралады, ауыр асқынуларға және тіпті өлімге де әкелуі мүмкін.
2000-2021 жылдар аралығында қызылшаға қарсы вакцинация 56 миллион өлімнің алдын алды.
Қауіпсіз және үнемді вакцинаның болуына қарамастан, 2021 жылы, бағалаулар бойынша, дүние жүзінде қызылшадан 128 000 өлім жағдайы, негізінен вакцинацияланбаған немесе толық вакцинацияланбаған 5 жасқа дейінгі балалар арасында тіркелді.
Қызылша антропонозды жұқпа болып табылады, тек ауру адам ғана оның көзі бола алады. Науқас инкубациялық кезеңнің соңғы 2-4 күнінен бастап бөртпелердің 4-күніне дейін жұқпалы болып табылады. Асқынулар дамыған кезде, жұқпалы кезең 10 күнге дейін созылуы мүмкін. Науқас катаральды кезеңде ең жұқпалы болып табылады. Жұқпаның митигирленген түрімен ауыратын науқастарда жұқпалы кезең әлдеқайда қысқа болады.
Жұқпаның берілу жолы - ауа-тамшылы.
Вирустың трансплацентарлы берілуі де ықтимал. Жүктілік кезінде 20% жағдайда қызылша жүктіліктің тоқтауымен, ұрықтың даму ақауларымен қиындай түседі.
Бұрын қызылша тек балалар жұқпасы ғана болып саналды, бірақ соңғы жылдары қызылшамен ауыратындар арасында жасөспірімдер мен ересектер үлесінің 68-80%-ға дейін өсімі де байқалды.
Қызылша клиникасы:
- температураның 38-39 С дейін көтерілуі
- бас ауруы
- әлсіздік, летаргия, дерттілік
- мұрыннан су ағу, түшкіру, мол серозды мұрын секрециясының шығуы
- тыныс алу жолдарындағы жыбырлау сезімі
- дауыстың қарлығуы
- өрескел жөтел
- лакримация, фотофобия
- тері бөртпесі
Митигирленген қызылша гаммаглобулинді профилактикалық мақсатта науқаспен байланысқан сәттен бастап алғашқы 5 күнде алған балаларда байқалады.
Өшілген нысаны клиникалық тұрғыдан митигирленген қызылшадан аса ерекшеленбейді, 2 жастан 10 жасқа дейінгі вакцинацияланған балаларда кездеседі.
Аггравирленген белгілермен қызылша (гипертоксикалық, геморрагиялық, қатерлі)
Теріге, шырышты қабаттарға көптеген қан кетулер байқалады, мұндай науқастарда несеп талдауында гематурия анықталады. Гипертоксикалық және қатерлі нысандар клиникасында интоксикация белгілері, гиперестезия, конвульсиялық дайындық және құрысулар түріндегі жүйке жүйесінің өзгеруі басым келеді. Бұл нысандар өлімге де әкелуі мүмкін.